Bài cuối: Chính quyền có làm ngơ để các cơ sở băm gỗ dăm trái phép hoạt động?

Thứ Hai, 07/10/2024, 07:24 Sau khi có kết luận của đoàn kiểm tra liên ngành, UBND tỉnh Nghệ An có công văn chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tăng cường công tác quản lý nhưng các địa phương đang “bơ” văn bản của UBND tỉnh khi chưa báo cáo về hoạt động băm gỗ dăm trên địa bàn và hệ quả là có 6 cơ sở băm gỗ dăm trái phép lại mọc lên, các cơ sở trái phép cũ vẫn ngang nhiên hoạt động. Tìm hiểu được biết, ngày 24/7/2023, UBND tỉnh ban hành Văn bản số 6071/UBND-NN về việc “kiểm tra theo báo cáo của Hiệp hội Chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ”. Tại đây, UBND tỉnh thông tin việc nhận được Văn bản số 05/HHCBG&LS ngày 20/7/2023 của Hiệp hội Chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ tỉnh Nghệ An và có ý kiến chỉ đạo “Giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với Sở Công thương và UBND các huyện, thành phố, thị xã xem xét các thông tin và đề xuất của Hiệp hội Chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ tỉnh Nghệ An tại Văn bản nói trên, tham mưu UBND tỉnh triển khai thực hiện”. Những công ty, nhà máy ở xã Bãi Trành, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa thu mua gỗ dăm từ các hộ kinh doanh, công ty hoạt động trái phép tại Nghệ An. Nội dung Văn bản số 05/HHCBG&LS như sau: “Căn cứ Kết luận số 02-KL/TU ngày 13/05/2011 của BCH Đảng bộ tỉnh Nghệ An về Đề án phát triển kinh tế - xã hội miền Tây Nghệ An giai đoạn 2011-2015; trong đó có nội dung “không đầu tư xây dựng mới các nhà máy chế biến sắn, bột giấy, gỗ băm”. Căn cứ Văn bản số 2008/UBND-CN ngày 04/04/2016 của UBND tỉnh Nghệ An và Văn bản số 4031/UBND-CN ngày 09/06/2016 của UBND tỉnh Nghệ An, về việc xử lý triệt để tình trạng băm dăm gỗ trái phép trên địa bàn. Qua khảo sát thực tế tại các huyện miền Tây Nghệ An; Hiệp hội Chế biến gỗ và Lâm sản ngoài gỗ tỉnh Nghệ An (Hiệp hội) nhận thấy tình trạng băm dăm tràn lan, trong đó một số đơn vị mở xưởng băm dăm kết hợp trạm cân ngay bìa rừng, làm ảnh hưởng đến công tác quản lý rừng trồng và công tác thống kê sản lượng gỗ hàng năm. Băm dăm trái phép, không kiểm soát dẫn đến việc khai thác rừng non; cạnh tranh không lành mạnh, mất an ninh trật tự trên địa bàn vùng miền núi. Không kiểm soát được sản lượng gỗ khai thác, chế biến hàng năm ảnh hưởng đến nguồn thu Ngân sách Nhà nước. Không dự báo được sản lượng gỗ nguyên liệu phục vụ xây dựng kế hoạch các nhà máy chế biến sâu ngành gỗ trên địa bàn tỉnh. Một số doanh nghiệp núp dưới hình thức chế biến gỗ không băm dăm, nhưng thực tế chỉ có hoạt động băm dăm, không thực hiện đúng hồ sơ, thủ tục đầu tư đã được cấp, ảnh hưởng tới công tác bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy nổ. Vì vậy, Hiệp hội kính đề nghị: UBND tỉnh chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương thực hiện nghiêm Kết luận 02-KL/TU ngày 13/05/2011 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Nghệ An và Văn bản số 4031/UBND-CN ngày 09/06/2016 của UBND tỉnh Nghệ An để đưa ngành gỗ Nghệ An đi vào hoạt động ổn định, hiệu quả, đúng quy định; đảm bảo nguồn gỗ cho các doanh nghiệp đã đăng ký sản xuất hợp pháp trên địa bàn tỉnh. Sau hơn 3 tháng kể từ ngày Hiệp hội Chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ tỉnh Nghệ An có kiến nghị tại Văn bản số 05/HHCBG&LS, vào ngày 1/12/2023, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3967/QĐ-UBND, chỉ đạo thành lập Đoàn liên ngành để thực hiện kiểm tra hoạt động chế biến, băm dăm gỗ trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Đoàn liên ngành gồm các thành viên là đại diện của các sở, ngành (Kế hoạch và Đầu tư, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và PTNT, Công an tỉnh), có trách nhiệm tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước đối với các cơ sở chế biến, băm dăm gỗ trên địa bàn toàn tỉnh. Ngày 7/6/2004, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có báo cáo số 249 /BC-SNN.KL về tổng hợp kết quả kiểm tra hoạt động chế biến, băm dăm gỗ trên địa bàn tỉnh cho thấy, Đoàn liên ngành đã thực hiện kiểm tra tất cả 31 cơ sở hoạt động chế biến, băm dăm gỗ, tại 11 huyện, thị xã gồm: Nghĩa Đàn, Thái Hòa, Quỳnh Lưu, Hoàng Mai, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Yên Thành, Thanh Chương, Con Cuông, Nghi Lộc, Tân Kỳ. Trong đó, có 19 cơ sở hoạt động theo mô hình doanh nghiệp; 11 cơ sở hoạt động theo mô hình Hộ kinh doanh và 1 cơ sở hoạt động theo mô hình Hợp tác xã. Sau khi UBND tỉnh Nghệ An có văn bản giao các sở, ban, ngành, địa phương kiểm tra, xử lý hoạt động băm gỗ dăm trái phép, các cơ sở băm gỗ dăm vẫn tiếp tục vi phạm. Báo cáo nêu rõ, toàn bộ 31 cơ sở đều được cơ quan chức năng có thẩm quyền cấp Giấy đăng ký thành lập doanh nghiệp hoặc giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, một số cơ sở đã được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng thực hiện chưa đúng, hoặc chưa phù hợp ở một số nội dung, mục tiêu của dự án đã được phê duyệt. Đó là Công ty TNHH Đầu tư PTP (xã Nghĩa Mỹ, thị xã Thái Hòa), Công ty TNHH sản xuất chế biến và thương mại Thắng Lợi (xã Đồng Hợp, Quỳ Hợp), Công ty TNHH Trường Quyền Nam Phát (xã Châu Quang, Quỳ Hợp), Công ty TNHH Thịnh Kỳ (xã Châu Thái, Quỳ Hợp), Công ty Cổ phần chế biến lâm sản Phủ Quỳ (xã Nghĩa Long, huyện Nghĩa Đàn), Hộ kinh doanh Bùi Thị Thanh (xã Nghĩa Lộc, huyện Nghĩa Đàn). Nhiều cơ sở còn chưa chấp hành nghiêm chỉnh việc báo cáo định kỳ tình hình thực hiện dự án theo quy định tại Điều 72, Luật Đầu tư năm 2020; chưa cung cấp được các hồ sơ về công tác quản lý an toàn trong chế biến gỗ dăm: Hệ thống quản lý an toàn, quản lý rủi ro, kế hoạch ứng cứu khẩn cấp, an toàn khu vực sản xuất... theo quy định. Bên cạnh đó, có 4 doanh nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh chưa đúng mục đích sử dụng đất theo quy định tại Điều 6, Luật Đất đai năm 2013, bao gồm: Công ty TNHH Lâm sản 2/9 (xã Đông Hiếu, thị xã Thái Hòa), Doanh nghiệp tư nhân Đức Hải (phường Quang Phong, thị xã Thái Hòa), Công ty Cổ phần sản xuất chế biến thương mại và đầu tư Tuyên Quang (xã Châu Đình, Quỳ Hợp), Công ty TNHH đầu tư xây dựng và dịch vụ thương mại Việt Phú (xã Châu Bình, Quỳ Châu). Riêng trường hợp Công ty cổ phần sản xuất chế biến thương mại và đầu tư Tuyên Quang, vào tháng 9/2022, UBND huyện Quỳ Hợp đã có Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với Tổng đội TNXP 3 (đơn vị cho Công ty thuê đất), đồng thời áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: buộc khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm. Tuy nhiên, đến thời điểm kiểm tra, mặc dù UBND huyện Quỳ Hợp đã nhiều lần yêu cầu, Tổng đội TNXP 3 vẫn chưa chấp hành biện pháp khắc phục hậu quả tại Quyết định xử phạt của Chủ tịch UBND huyện Quỳ Hợp. Và có 11 cơ sở kinh doanh hộ gia đình và 1 Hợp tác xã, đều tiến hành hoạt động sản xuất, kinh doanh chưa đúng với mục đích sử dụng đất theo quy định tại Điều 6, Luật Đất đai năm 2013. Trong đó, có một cơ sở đã bị chính quyền địa phương xử phạt vi phạm hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, buộc khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm. Đó là Hộ kinh doanh Nguyễn Văn Tấn (xã Nghĩa Lộc, Nghĩa Đàn), tuy nhiên tại thời điểm kiểm tra, chủ cơ sở vẫn chưa chấp hành biện pháp khắc phục hậu quả. Đối với lĩnh vực môi trường, Báo cáo số 249 /BC-SNN.KL chỉ rõ, hầu hết các doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ các nội dung về bảo vệ môi trường theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường/Giấy phép môi trường/Bản cam kết môi trường đã được phê duyệt (17 doanh nghiệp). Đồng thời chưa tuân thủ nghiêm túc, đầy đủ các quy định về xây dựng các công trình, hạng mục bảo vệ môi trường như: Xây dựng kho lưu giữ chất thải, hệ thống thu gom nước mưa chảy tràn, hệ thống xử lý nước thải, cũng như hợp đồng chuyển giao chất thải công nghiệp, chất thải nguy hại theo quy định và theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường/ Cam kết bảo vệ môi trường/ Kế hoạch bảo vệ môi trường đã được phê duyệt; chưa kê khai và nộp phí nước thải công nghiệp quy định tại Nghị định 53/2020/NĐ-CP ngày 05/5/2020 của Chính phủ quy định phí bảo vệ môi trường đối với nước thải. Tại thời điểm kiểm tra, tất cả 12 cơ sở hoạt động theo mô hình hộ kinh doanh, hợp tác xã đều chưa cung cấp được đầy đủ các hồ sơ, thủ tục môi trường theo quy định tại Điều 39 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Kết quả kiểm tra thực tế, ghi nhận các cơ sở này cũng chưa xây dựng được các công trình, hạng mục bảo vệ môi trường theo quy định pháp luật… Sau khi có báo cáo của Sở Nông nghiệp và PTNT, UBND tỉnh Nghệ An có Công văn số 6089 UBND-NN ngày 19/7/2024 về tăng cường công tác quản lý Nhà nước, chấn chỉnh hoạt động chế biến, băm dăm gỗ trên địa bàn tỉnh do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ ký. Công văn gửi các sở, ban, ngành: Kế hoạch và đầu tư; Công thương; Nông nghiệp và PTNT; Công an tỉnh; Tài nguyên và môi trường; Ban Quản lý khu kinh tế Đông Nam và các huyện, thị có các cơ sở hoạt động băm gỗ dăm trái phép. Công văn chỉ đạo các sở, ban, ngành, huyện, thị tăng cường công tác kiểm tra giám sát, xử lý vi phạm... và báo cáo UBND tỉnh trước ngày 15/8/2024. Địa phương nào không thực hiện hoặc thực hiện không nghiêm túc, để tái diễn các hành vi vi phạm, Chủ tịch UBND huyện, thị xã phải chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh. Công văn chỉ đạo là thế nhưng đến thời điểm hiện tại, mới chỉ có UBND huyện Thanh Chương báo cáo về hoạt động băm gỗ dăm trái phép trên địa bàn, còn các huyện, thị khác chưa có báo cáo dù đã quán hạn gần 2 tháng trong khi các cơ sở băm gỗ dăm trái phép hoạt động ồ ạt và công khai hơn trước. Cá biệt có 6 cơ sở băm gỗ dăm trái phép mọc lên ngay sau khi có kết luận của đoàn kiểm tra liên ngành. Cụ thể, ở xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có xưởng chế biến, băm gỗ dăm của hộ kinh doanh Tạ Quang Công; ở xã Nghĩa Tiến, thị xã Thái Hòa có xưởng chế biến, băm gỗ dăm của Công ty TNHH Chế biến lâm sản Tuấn Vân; ở thị xã Hoàng Mai, tại xã Quỳnh Vinh có xưởng chế biến, băm dăm gỗ của Công ty TNHH sản xuất gỗ công nghiệp Phú Quý; tại phường Quỳnh Xuân có xưởng chế biến, băm dăm gỗ của Công ty cổ phần Năng lượng sinh khối Hoàng Gia; ở xã Kỳ Sơn, huyện Tân Kỳ có xưởng chế biến, băm dăm gỗ của Công ty cổ phần Thương mại và Chế biến lâm sản Tuyên Quang; ở xã Phúc Thành, huyện Yên Thành có xưởng chế biến, băm dăm gỗ của Công ty TNHH Vũ Kỳ. Khi phóng viên tiếp cận lãnh đạo các xã, huyện, thị xã có sơ sở băm gỗ dăm trái phép, các vị lãnh đạo đều trả lời chung chung và giống nhau là doanh nghiệp, hộ kinh doanh đang tiến hành làm thủ tục, đã nhắc nhở nhiều lần nhưng chưa xử lý dứt điểm được. Được biết, các các địa phương cấp huyện, xã xử phạt hành chính các cơ sở băm gỗ dăm trái phép chỉ đếm trên đầu ngón tay, còn phần lớn vẫn chỉ là nhắc nhở, cho tồn tại và phát triển. Rõ ràng các cơ sở băm gỗ dăm trái phép trên địa bàn Nghệ An đang “nhờn” luật, hoạt động theo kiểu công khai thách thức trước sự thờ ở của chính quyền địa phương. Điều này tạo nên một tiền lệ rất xấu trong việc bảo vệ vùng nguyên liệu, bảo vệ môi trường, thất thu thuế, nguy cơ cháy nổ, mất an ninh trật tự...