Cần 37,45 tỉ USD để làm metro, TP.HCM đề xuất giữ lại phần ngân sách thu vượt

(PLO)- Bên cạnh nguồn vốn từ ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu, TP.HCM dự kiến sử dụng từ 10 - 40%/năm trong nguồn vốn đầu tư công hằng năm để ưu tiên đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị. Nam miền Bắc Nam miền Bắc UBND TP.HCM vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính báo cáo phục vụ đánh giá tác động nợ công của các dự án đường sắt đô thị trên địa bàn. Theo UBND TP, nhu cầu vốn thực hiện đề án đến năm 2035 khoảng 37,45 tỉ USD. Số tiền này nhằm hoàn thiện 6 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 183 km. Cụ thể, giai đoạn 2026 - 2030 cần khoảng 22,3 tỉ USD, trong đó ngân sách địa phương 7,18 tỉ USD, phát hành trái phiếu chính quyền địa phương 6,88 tỉ USD, vốn trung ương hỗ trợ 6,48 tỉ USD và vốn BT trả chậm 1,76 tỉ USD. Trong giai đoạn 2030 - 2035 cần 15,15 tỉ USD, gồm ngân sách địa phương 9,54 tỉ USD, vốn trung ương hỗ trợ 3,19 tỉ USD và vốn BT trả chậm 2,41 tỉ USD. Trên cơ sở sẵn sàng đáp ứng các mục tiêu dự thảo quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (đang hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ), TP đã xác định tổng nhu cầu vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 của TP khoảng 62,59 tỉ USD (1.502.207 tỉ đồng), bao gồm nhu cầu vốn cho đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM là 21,755 tỉ USD (tỉ lệ khoảng 34,76%). Có thể thấy số vốn cần để thực hiện đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM (gọi tắt là đề án) là rất lớn, chiếm tỉ trọng cao trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm của TP. Nhu cầu vốn thực hiện đề án đường sắt đô thị đến năm 2035 là khoảng 37,45 tỉ USD. Thực tế nhu cầu vốn của TP.HCM hiện rất lớn, nguồn thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp không thể đáp ứng nên cần phải huy động bổ sung qua nhiều hình thức khác, trong đó có huy động từ nguồn vốn vay. Để đáp ứng nhu cầu vốn thực hiện đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị, TP.HCM đề xuất được giữ lại số tăng thu ngân sách trung ương được hưởng từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách TP để thực hiện đề án. Việc TP.HCM giữ lại số tăng thu ngân sách trung ương nêu trên vẫn đảm bảo phần thu 79% của ngân sách trung ương theo dự toán thu được Quốc hội giao. Về tính khả thi trong huy động vốn, UBND TP.HCM cho biết các khoản tăng thu ngân sách trung ương từ nguồn thu phân chia theo tỉ lệ phần trăm giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương (hiện nay trung ương 79%, TP 21%). Phần tăng thu của trung ương (phần 79%) sẽ điều tiết về ngân sách trung ương và Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thưởng vượt dự toán các khoản thu phân chia giữa các cấp ngân sách theo quy định tại Điều 59 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015. Theo đề án, TP.HCM cũng dự kiến thu về khoảng 6,5 tỉ USD từ đấu giá các khu đất xung quanh nhà ga thuộc các tuyến metro số 1, 2, 3, 4, 5. Bên cạnh nguồn vốn từ ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu, TP.HCM dự kiến sử dụng từ 10 - 40%/năm trong nguồn vốn đầu tư công hằng năm để ưu tiên đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị. Đồng thời phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ. Việc thực hiện đề án này không ảnh hưởng đến nguồn cải cách tiền lương của địa phương, bởi theo Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội, TP.HCM phải bảo đảm đủ nguồn thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách an sinh xã hội cho cả thời kỳ ổn định ngân sách, phần còn dư mới bố trí chi đầu tư phát triển.