Giải Nobel Y Sinh 2024 vinh danh nghiên cứu microRNA

Chiều 7-10, tại thủ đô Stockholm (Thụy Điển), Hội đồng Nobel công bố giải Nobel Y Sinh 2024 thuộc về 2 nhà khoa học người Mỹ là Victor Ambros (sinh năm 1953) và Gary Ruvkun (sinh năm 1952) với việc phát hiện ra RNA siêu nhỏ (microRNA hay microARN), qua đó khám phá ra nguyên lý cơ bản chi phối cách thức điều hòa hoạt động của gene. Hai nhà khoa học người Mỹ Victor Ambros và Gary Ruvkun. Ảnh: PAUL JANSSEN AWARD Tuyên bố của Hội đồng Nobel nhấn mạnh, giải Nobel Y Sinh năm nay tập trung khám phá cơ chế điều hòa quan trọng được các tế bào sử dụng để kiểm soát hoạt động của gene. Thông tin di truyền từ ADN đến RNA thông tin (mRNA - một loại RNA đóng vai trò khuôn mẫu để sản xuất protein theo hướng dẫn được ghi trong gene), thông qua quá trình phiên mã, sau đó đến bộ máy tế bào để sản xuất protein. Tại đó, mRNA được dịch mã để protein được tạo ra theo các hướng dẫn di truyền lưu trữ trong ADN. Vào cuối những năm 1980, hai nhà khoa học Victor Ambros và Gary Ruvkun là nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ tại phòng thí nghiệm của nhà khoa học Robert Horvitz - người đã được trao giải Nobel Y Sinh năm 2002 cùng với Sydney Brenner và John Sulston, vì những khám phá về "điều hòa di truyền trong phát triển tạng và chết tế bào theo chương trình”. Trong phòng thí nghiệm của Robert Horvitz, 2 nhà khoa học Ambros và Ruvkun đã nghiên cứu loài giun tròn C.elegans, sống tự do (không ký sinh), trong suốt, chiều dài khoảng 1mm sống trong môi trường đất ôn đới. Thông qua việc nghiên cứu giun C.elegans, họ phát hiện RNA siêu nhỏ, cùng vai trò của chúng trong quá trình điều hòa gene sau phiên mã. Ông Victor Ambros sinh năm 1953 tại Hanover thuộc tiểu bang New Hampshire (Mỹ). Ông nhận bằng Tiến sĩ từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT-Mỹ) vào năm 1979 và trở thành nghiên cứu sinh tại Đại học Harvard (Mỹ) năm 1985. Từ năm 1992 - 2007, ông là Giáo sư tại Trường Y khoa Dartmouth (Mỹ) và hiện là Giáo sư tại Trường Y khoa Đại học Massachusetts. Ông Gary Ruvkun sinh ra tại Berkeley thuộc tiểu bang California (Mỹ) năm 1952. Ông nhận bằng Tiến sĩ từ Đại học Harvard năm 1982 và trở thành nghiên cứu sinh tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts và Trường Y Harvard năm 1985. Giải Nobel Y Sinh đã được trao 114 lần kể từ năm 1901 đến nay. Trong năm 2023, giải thưởng danh giá này thuộc về nhà khoa học người Hungary Katalin Kariko và nhà khoa học người Mỹ Drew Weissman với phát hiện về biến đổi cơ sở nucleoside để phát triển vaccine công nghệ mRNA phòng ngừa Covid-19. Giải thưởng Y Sinh là giải khai màn tuần lễ Nobel 2024. Các giải thưởng tiếp theo được công bố gồm Giải Nobel Vật lý (ngày 8-10), Giải Nobel Hóa học (ngày 9-10) và Giải Nobel Văn chương (ngày 10-10). Nobel Hòa bình là giải thưởng duy nhất được công bố ở Oslo (Na Uy) ngày 11-10. Trong khi đó, giải Nobel Kinh tế sẽ khép lại Tuần lễ Nobel 2024 vào ngày 14-10. PHƯƠNG NAM