Làm khó nhà thầu bằng yêu cầu nhân sự cao

Tác giả: Văn Huyền Nam miền Bắc Nam miền Bắc Nam miền Nam (BĐT) - Trong thời gian qua, hàng loạt gói thầu từ xây lắp, tư vấn, dịch vụ phi tư vấn… phát sinh nhiều tiêu chí lạ liên quan đến nhân sự chủ chốt. Việc hồ sơ mời thầu (HSMT) đưa ra các tiêu chí không tuân thủ đúng quy định pháp luật về đấu thầu, quy định chuyên ngành dẫn tới kiến nghị gay gắt từ phía các nhà thầu. Gói thầu nâng cấp, cải tạo hệ thống chiếu sáng tại phường Xuân Tân (TP. Long Khánh, tỉnh Đồng Nai) yêu cầu chỉ huy trưởng tốt nghiệp 10 năm trở lên. Ảnh: Tiên Giang Phòng Quản lý đô thị TP. Long Khánh (tỉnh Đồng Nai) đang tổ chức lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 6 (Xây dựng) thuộc Dự án Nâng cấp, cải tạo hệ thống chiếu sáng đường số 16, 17 khu phố Nông Doanh, phường Xuân Tân. Công ty TNHH Tư vấn kiểm định xây dựng Gia Bảo làm bên mời thầu (BMT). Dù Gói thầu có quy mô nhỏ (1,631 tỷ đồng), nhưng HSMT yêu cầu vị trí chỉ huy trưởng công trình phải tốt nghiệp (đại học chuyên ngành điện) 10 năm trở lên. Yêu cầu này khiến nhà thầu bức xúc và gửi văn bản đề nghị làm rõ. Theo văn bản trả lời của BMT, Gói thầu có thời gian thi công ngắn, BMT đưa ra tiêu chí chỉ huy trưởng phải tốt nghiệp 10 năm trở lên là chú trọng vào việc kỹ sư điện có nhiều kinh nghiệm, khi tổ chức thi công sẽ gọn gàng, khoa học, nâng cao chất lượng công trình và đảm bảo hiệu quả đầu tư. Đồng thời, BMT lập luận, kỹ sư điện tốt nghiệp lâu năm có kinh nghiệm phù hợp với Gói thầu rất nhiều, nên nếu nhà thầu tham dự không có nhân sự đáp ứng thì có thể huy động tại những nơi khác đảm bảo theo yêu cầu. Nội dung trả lời của BMT khiến nhà thầu thêm bức xúc, tiếp tục gửi văn bản kiến nghị phản đối. Nhà thầu đề nghị BMT làm rõ việc đưa ra tiêu chí trên căn cứ quy định nào của pháp luật? Trong trường hợp không đưa ra được căn cứ, đề nghị BMT loại bỏ tiêu chí này ra khỏi HSMT để các nhà thầu có thể tham gia cạnh tranh công bằng. Tại Gói thầu số 06 Toàn bộ phần thi công xây dựng có giá gần 1 tỷ đồng thuộc Dự án Nâng cấp, sửa chữa tường rào, nhà xe trụ sở UBND xã Thượng Long (huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế), HSMT đưa ra loạt yêu cầu về nhân sự chủ chốt bị nhà thầu phản ánh gây hạn chế cạnh tranh. Cụ thể, đối với vị trí cán bộ an toàn, vệ sinh môi trường, HSMT yêu cầu phải có bằng cao đẳng trở lên chuyên ngành bảo hộ lao động hoặc an toàn lao động. Các nhà thầu cho rằng, theo quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 36 Nghị định số 39/2016/NĐ-CP về các điều kiện mà người làm công tác an toàn, vệ sinh lao động theo chế độ chuyên trách và bán chuyên trách phải đáp ứng, cán bộ an toàn, vệ sinh môi trường chỉ cần có bằng cấp chuyên ngành khối kỹ thuật hoặc trực tiếp làm các công việc kỹ thuật, có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh của cơ sở là đáp ứng, chứ không nhất thiết phải có bằng cấp chuyên ngành bảo hộ lao động hoặc an toàn lao động. Mặc khác, yêu cầu bằng cấp bảo hộ lao động hoặc an toàn lao động chỉ dành cho các công trình lớn, cao tầng với mức độ nguy hiểm cao. Với công trình nhỏ cải tạo hàng rào và nhà xe mà yêu cầu nhân sự như tại HSMT là quá cao, hạn chế nhà thầu tham dự. Thời gian qua, Báo Đấu thầu đã có nhiều bài phản ánh tình trạng yêu cầu các tiêu chí không phù hợp về nhân sự chủ chốt như tại Gói thầu Xây lắp và thiết bị thuộc Dự án Sắp xếp, bố trí ổn định dân cư xã Chư A Thai (do Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai mời thầu); Gói thầu Dịch vụ bảo vệ chuyên nghiệp năm 2024 của Bệnh viện Nguyễn Tri Phương; Gói thầu số 03 Kiểm kê đất đai và lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất cấp huyện, cấp xã do Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Càng Long (tỉnh Trà Vinh) làm chủ đầu tư… Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, chuyên gia đấu thầu Lê Văn Tăng cho biết, Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT quy định, chỉ yêu cầu bằng cấp, chứng chỉ của nhân sự trong trường hợp pháp luật chuyên ngành có yêu cầu về bằng cấp/chứng chỉ chuyên môn. Như vậy, trường hợp thêm vào HSMT các dạng bằng cấp, chứng chỉ hành nghề, số năm kinh nghiệm… nằm ngoài phạm vi yêu cầu của pháp luật chuyên ngành là điều kiện hạn chế nhà thầu. Tuy nhiên, thực tế, nhiều BMT khi tổ chức lựa chọn nhà thầu đã tự ý đưa ra các quy định bất cập, “vẽ” ra nhiều yêu cầu gây khó khăn cho nhà thầu, dẫn tới phát sinh kiến nghị. “Việc yêu cầu bằng cấp quá cao, không phù hợp, số năm kinh nghiệm quá nhiều, yêu cầu cả giá trị hợp đồng, hạng mục nhân sự từng đảm nhận, quá nhiều chứng chỉ “râu ria” nhằm mục đích làm khó nhà thầu là chính”, chuyên gia này nhấn mạnh.