Quảng Ngãi: Hoang tàn khu tái định cư kiểu mẫu

Khu tái định cư Hóc Xà - Đồng Lớn, tỉnh Quảng Ngãi từng được xem là kiểu mẫu nhưng hiện người dân đã lần lượt rời đi. Khu tái định cư xây trên triền núi, thiếu nước sinh hoạt, môi trường khắc nghiệt, hạ tầng kết nối chắp vá. Từ kiểu mẫu thành khu đất hoang Từ quốc lộ 24B qua địa bàn xã Tịnh Hòa (TP Quảng Ngãi) dẫn vào khu tái định cư Hóc Xà - Đồng Lớn, hai bên là những khu vườn xanh mướt, nhà cửa san sát. Nhưng đi khoảng 1km vào chân núi, nơi gần 30 năm trước chính quyền khảo sát cho xây dựng khu tái định cư, giờ chẳng khác nào khu đất hoang. Toàn cảnh khu tái định cư Hóc Xà – Đồng Lớn sau 27 năm xây dựng. Cạnh đó, những công trình cơ sở hạ tầng được xây dựng kiên cố như trường học, trạm y tế, nhà vệ sinh, giếng khơi… xuống cấp, hư hỏng. Ông Đỗ Đình Phương, một người dân xã Tịnh Hoà cho biết, thời gian đầu người dân đến khu tái định cư làm nhà nhưng sau đó bỏ đi dần, chỉ còn lác đác vài hộ bám trụ. Nhiều công trình phục vụ người dân từ đó cũng bỏ hoang. Được biết, khu tái định cư Hóc Xà - Đồng Lớn được xây dựng từ năm 1997 trên diện tích 23ha ở thôn Trung Vĩnh, xã Tịnh Hòa với vốn đầu tư 11 tỷ đồng. Ngoài quỹ đất xây dựng hạ tầng chung, nơi đây bố trí 160 lô đất nhằm tạo nơi ở mới ổn định cho hàng chục hộ dân các xã Bình Trị, Bình Thuận, Bình Đông (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) nằm trong diện giải tỏa di dời để thực hiện các dự án lớn trong Khu kinh tế Dung Quất. Nhưng khu tái định cư được xem là kiểu mẫu này sau khi hoàn thành bị người dân đánh giá không phù hợp điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng và công việc. Đất đai cằn cỗi khó trồng trọt Theo những hộ dân còn bám trụ, dù hạ tầng được xây dựng trong nội khu khá đồng bộ, hiện đại, song nhìn tổng thể lại ở nơi quá vắng vẻ, trên triền đồi, xa trung tâm xã. Đất đai tại khu vực này khô cằn, sỏi đá, trong khi phần lớn người dân thuộc diện TĐC chủ yếu làm nông nghiệp và nghề biển. Khu tái định cư xây dựng ở triền núi, thiếu nước sản xuất nên vào mùa nắng cây trồng khô cháy. Trước thực trạng khu tái định cư bỏ hoang, xuống cấp, những năm qua người dân địa phương tận dụng diện tích đất để trồng trọt, tăng thu nhập. Nhưng rồi, cây trồng không phát triển nổi do đất cằn cỗi và thiếu nước tưới, nhất là vào mùa nắng nóng. Vài năm trở lại đây, người dân địa phương chuyển sang trồng cây keo, dù là cây chịu hạn tốt nhưng phát triển rất chậm, teo tóp. Ông Nguyễn Minh Nghĩa, thôn Trung Vĩnh, xã Tịnh Hòa chia sẻ, khu tái định cư thiếu nguồn nước sinh hoạt, đất sản xuất của người dân không có. Nếu muốn làm nông nghiệp, sáng ra phải đạp xe đi hàng chục cây số để về lại quê cũ canh tác trên các thửa đất nằm ngoài diện thu hồi. "Bó tay" vì thất lạc hồ sơ Ông Nguyễn Duy Hiệp, Phó chủ tịch UBND xã Tịnh Hòa cho hay, để tránh lãng phí, xã đã kiến nghị cấp trên về hướng xử lý đất bỏ hoang ở khu tái định cư. Đồng thời đề nghị cấp trên cho phép địa phương quản lý, sử dụng các công trình đã được đầu tư xây dựng ở đây, nhưng đến nay vẫn chưa có câu trả lời cụ thể. Nhiều hạng mục công trình hạ tầng xây dựng xong chưa một ngày sử dụng, qua hàng chục năm đã hư hỏng, đổ nát. Theo tìm hiểu, khu tái định cư trước đây nằm trên địa giới hành chính huyện Sơn Tịnh. Năm 2013, một phần các xã phía Đông huyện Sơn Tịnh sáp nhập vào TP Quảng Ngãi, trong đó có xã Tịnh Hòa. Quá trình thay đổi địa giới hành chính, công tác bàn giao hồ sơ giữa huyện Sơn Tịnh và TP Quảng Ngãi chưa đồng nhất nên nhiều hồ sơ, giấy tờ thất lạc, trong đó có hồ sơ của khu tái định cư này. Theo lãnh đạo UBND TP Quảng Ngãi, sau khi được UBND huyện Sơn Tịnh bàn giao hồ sơ vào năm 2014, thành phố đã thực hiện rà soát lại hồ sơ nhưng không tìm thấy nên rất lúng túng trong tham mưu phương án xử lý, hiện trạng công trình. Chủ tịch UBND TP Quảng Ngãi Trà Thanh Danh cho biết, từ khi nhận bàn giao từ huyện Sơn Tịnh, địa phương cũng muốn xử lý sớm nhưng hồ sơ chưa tìm thấy nên khó đưa ra giải pháp. "Thành phố đã chỉ đạo phòng ban chuyên môn rà soát lại lần nữa để báo cáo và định hướng xử lý vấn đề. Nếu có đầy đủ hồ sơ, việc định hướng đầu tư nâng cấp hoàn thiện cơ sở hạ tầng khu tái định cư là đơn giản. Tuy nhiên, hiện tại thành phố chưa thể thực hiện được vì không đủ hồ sơ xây dựng trước đó. Do đó, địa phương phải nghiên cứu kỹ, xin ý kiến các cấp thẩm quyền", ông Danh cho biết.