Tại sao Mỹ không ủng hộ Israel tấn công vào các địa điểm hạt nhân của Iran?

Báo Đại biểu Nhân dân Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông sẽ không ủng hộ một cuộc tấn công của Israel vào các cơ sở hạt nhân của Iran, trong bối cảnh Hoa Kỳ tìm cách kiềm chế phản ứng của Israel trước cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran hôm 1.10 và ngăn chặn một cuộc xung đột khu vực đang leo thang nguy hiểm. Israel sẽ đáp trả mạnh mẽ hơn hồi tháng 4 Bình luận của ông Biden được đưa ra sau khi nhà ngoại giao hàng đầu của Israel tại Liên Hợp Quốc cảnh báo rằng hành động trả đũa của nước này đối với loạt tấn công với gần 200 tên lửa đạn đạo của Iran sẽ nặng nề hơn những gì Tehran "có thể tưởng tượng". Tổng thống Joe Biden phát biểu với truyền thông hôm 2.10 về lựa chọn của Hoa Kỳ. Ảnh: AP Cùng ngày, Tham mưu trưởng quân đội Israel, Trung tướng Herzi Halevi, đã cảnh báo: "Chúng tôi có khả năng tiếp cận và tấn công bất kỳ điểm nào ở Trung Đông", một thực tế mà kẻ thù của Israel sẽ "sớm hiểu ra". Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã triệu tập một cuộc họp gồm các quan chức an ninh cấp cao tại trụ sở quốc phòng Israel, Kirya ở Tel Aviv, vào chiều 2.10 để thảo luận về các lựa chọn của nước này sau một vòng đàm phán với Washington. Dường như các quan chức ở Washington có sự đồng thuận cho rằng, Israel sẽ phản ứng bằng động thái quân sự đối với loạt tên lửa của Iran, và lần phản ứng này chắc chắn sẽ mạnh mẽ hơn so với các cuộc không kích trước đó của Israel, khi họ bắn tên lửa vào một cơ sở phòng không gần Isfahan để trả đũa vụ tấn công của Tehran hồi tháng 4. Nhưng chính quyền Biden lo ngại rằng một phản ứng lớn của Israel, đặc biệt là phản ứng nhắm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, có thể gây ra tình trạng leo thang hơn nữa, cuối cùng có thể cuốn theo cả Hoa Kỳ vào cuộc. Tình trạng leo thang có khả năng thúc đẩy Iran đi đến quyết định cố gắng chế tạo vũ khí hạt nhân. Hầu như tất cả các tên lửa Iran đều bị hệ thống phòng không nhiều lớp của Israel đánh chặn. Tuy nhiên, một số lượng tên lửa không xác định đã rơi xuống hoặc gần các căn cứ không quân của Israel tại Nevatim và Tel Nof, gây hư hại cho các tòa nhà văn phòng và các khu vực bảo trì khác, mặc dù không gây hư hại cho máy bay hoặc nhân sự. Washington lần đầu tiên đưa ra cảnh báo vài giờ trước vụ phóng tên lửa của Iran vào đêm 1.10. Từ lúc đó, các quan chức Hoa Kỳ liên tục tham gia các cuộc đàm phán khẩn cấp với các đối tác Israel về phản ứng của nước này. Chỉ đứng sau các địa điểm hạt nhân về tác động tàn phá, Israel được cho là đang cân nhắc một cuộc tấn công rộng rãi vào các cơ sở dầu mỏ của Iran, cũng như các cuộc không kích vào các căn cứ quân sự hoặc các vụ ám sát có chủ đích, mà Israel đã sử dụng rộng rãi trong khu vực. Trong khi đó, Hoa Kỳ được cho là đang đề xuất các biện pháp trừng phạt kinh tế của riêng họ, như một động thái bổ sung cho phản ứng quân sự của Israel. Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc cũng đã họp trong ngày 2.10 để thảo luận về cuộc xung đột đang ngày càng tồi tệ. Tổng Thư ký LHQ António Guterres cảnh báo rằng "thời gian không còn nhiều nữa" và "vòng xoáy chết chóc của bạo lực ăn miếng trả miếng phải chấm dứt". Trong một lá thư gửi tới HĐBA, Iran giải thích hành động tấn công của mình là tự vệ, nói rằng họ "tuân thủ đầy đủ nguyên tắc phân biệt theo luật nhân đạo quốc tế, chỉ nhắm vào các cơ sở quân sự và an ninh của Israel bằng các cuộc tấn công tên lửa phòng thủ". Đại sứ Israel tại Liên Hợp Quốc, Danny Danon, đã bác bỏ tuyên bố đó, mô tả cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran là "một cuộc tấn công có tính toán nhằm vào dân thường". Chính quyền Mỹ cần đặc biệt thận trọng Cuộc khủng hoảng lan rộng xảy ra vào thời điểm đặc biệt nhạy cảm đối với ông Biden khi chỉ còn chưa đầy năm tuần nữa là đến cuộc bầu cử mà ông hy vọng sẽ chuyển giao quyền lực tại Nhà Trắng cho Phó Tổng thống của mình, Kamala Harris. Trong khi thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ dành cho Israel, ông đang tìm cách ngăn chặn Hoa Kỳ bị lôi kéo trực tiếp vào một cuộc xung đột với Iran, vì biết rõ rằng Israel luôn muốn loại bỏ chương trình hạt nhân của Iran nhưng không thể tự mình hành động. Daniel Levy, chủ tịch Viện chính sách Dự án Hoa Kỳ/Trung Đông, cho biết: "Nhiều người cho rằng trong nhiều năm cầm quyền, Thủ tướng Netanyahu luôn muốn lôi kéo Hoa Kỳ vào một cuộc đối đầu quân sự trực tiếp với Iran, và hiện nay điều đó dường như đang gần thành hiện thực hơn bao giờ hết". Ali Vaez, Giám đốc dự án Iran tại International Crisis Group, cho biết: “Tôi nghĩ những thành công ấn tượng của Israel, cả về mặt quân sự và tình báo trong vài tuần qua, đã thu hút một số người trong chính quyền Biden, những người trước đây từng khuyên Mỹ nên thận trọng, giờ đây đang chuyển sang cân nhắc các lựa chọn tấn công vào điểm yếu hiện tại thậm chí có khả năng nhắm vào chương trình hạt nhân của Iran”. Ông Vaez cảnh báo rằng: “Bất kể Hoa Kỳ có tham gia hay không, một cuộc tấn công như vậy chắc chắn sẽ là giọt nước tràn ly trong quyết định chính trị của Iran nhằm phát triển biện pháp răn đe tối thượng”. Quốc Đạt