Thiện nguyện an toàn, trao quà đúng người, đúng nơi

Mọi tấm lòng hướng về bà con vùng bão lũ đều thơm thảo. Điều đó càng ý nghĩa hơn khi những phần quà được trao đúng người, đúng nơi và trước hết, đảm bảo được sự an toàn cho những người đi cứu trợ. Sáng sớm 10/9, thôn Làng Nủ (xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai) xảy ra một vụ lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng đã khiến khiến hàng chục người chết, bị thương và mất tích. Nếu không thông qua chính quyền địa phương mà đi tự phát, những người đi cứu trợ bà con vùng bão lũ có thể gặp những bất trắc. Tuyến quốc lộ 70 vào trung tâm huyện Bảo Yên và tuyến đường dân sinh từ huyện vào Làng Nủ có hàng chục điểm sạt lở ta luy dương, ta luy âm và ngập nước nên giao thông và liên lạc bị chia cắt hoàn toàn. Ngành giao thông và chính quyền địa phương đã rất nỗ lực, đến đêm khuya cùng ngày đã thông được đường. Và ngay từ trưa 11/9, chúng tôi đã chứng kiến rất nhiều xe thiện nguyện có mặt trên tuyến đường vào Làng Nủ. Thật xúc động và đáng trân quý! Để đảm bảo an toàn, mọi xe thiện nguyện đều phải dừng lại ngoài đường lớn. Tất cả nhu yếu phẩm chuyển cho người dân được lực lượng chức năng bốc xếp, sang xe cẩn trọng, gọn gàng để tăng bo vào trong. Có nhiều đoàn thiện nguyện cố xin được vào trong để trực tiếp trao tận tay người dân gặp hoạn nạn nhưng đều không được. Chắc hẳn, có người sẽ không vừa lòng vì điều đó. Vậy nhưng ít người biết rằng, tuyến đường rừng độc đạo, một bên là đồi núi, với hàng triệu khối đất đá đã no nước có thể tiếp tục đổ ập xuống bất kể lúc nào. Bên còn lại là vực sâu, nhiều điểm mái ta luy âm đã bị nước xói đến tận mép đường. Chỉ có chính quyền địa phương mới biết rõ người dân ảnh hưởng bão lũ đang chịu thiệt hại ra sao và cần gì nhất. Có một điều chắc chắn là thiên tai sẽ không chừa một ai. Nhất là với người lạ nước, lạ cái từ nơi khác đến. Hai ngày có mặt trong Làng Nủ, chúng tôi đã chứng kiến các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương đều rất trân trọng, nâng niu từng gói hàng mà người dân cả nước gửi tặng, sẻ chia với bà con dưới chân núi Con Voi. Tuyệt đối không hề thấy ai tranh giành, kì kèo một thứ hàng cứu trợ gì. Cần gì, họ đến báo cáo trưởng thôn và chỉ lấy đủ nhu cầu. Trưởng thôn cũng ghi chép cẩn thận từng người, từng món hàng. Rõ ràng, cách điều phối của chính quyền địa phương và lực lượng chức năng là rất phù hợp trong hoàn cảnh này. Trước tiên là để đảm bảo an toàn cho chính những người đi cứu trợ. Thứ hai, giữa cảnh ngổn ngang, tan hoang, sự xuất hiện của nhiều người không phận sự sẽ khiến công tác tìm kiếm, cứu hộ cứu nạn khó diễn ra thuận lợi. Thống kê các hàng hóa thiết yếu người dân vùng lũ Bảo Yên, Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) cần hỗ trợ. Cũng trong sáng 11/9, trên đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đoạn qua huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái, có rất nhiều nhóm người tràn ra cao tốc vẫy tay mỗi khi có đoàn thiện nguyện đi qua. Mưa lũ ngập đến nóc nhà, họ không còn gì để ăn, cực chẳng đã mới phải làm như vậy. Tuy nhiên, việc đứng ra đường cao tốc trong khi các phương tiện đang di chuyển tốc độ cao là rất nguy hiểm. Chỉ đến khi địa phương phối hợp với đơn vị quản lý cao tốc tháo một đoạn hộ lan để mở điểm tiếp nhận hàng, tình trạng này mới chấm dứt. Hoạt động thiện nguyện tự phát, cùng với hành động bột phát ra đường xin cứu trợ không những không an toàn, mà còn dễ phát sinh nhiều vấn đề khác. Đó là câu chuyện nơi thì nhận quá nhiều, chỗ thì lại không có gì; rồi chuyện dân thiếu thốn thứ này, người đi cứu trợ lại trao thứ khác. Đâm ra thiếu mà thành thừa, thừa mà vẫn thiếu. Hay cá biệt có một số người dù nhà không bị ảnh hưởng nhưng vẫn ra nhận quà từ thiện; nhà bị ảnh hưởng ít nhưng xin đi rồi xin lại, thậm chí mang về để về bán kiếm lời. Một cán bộ phường ở TP Yên Bái cho hay: "Để tránh những điều đó, chúng tôi thống nhất, mì tôm thì không trao nguyên cả thùng, tránh tình trạng lợi dụng quà thiện nguyện, xin về đi bán lại". Trong ngày 15/9, huyện Bảo Yên và Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) đã phát đi thông báo về nhu cầu cứu trợ của người dân vùng thiên tai. Trong 28 xã và thị trấn chịu ảnh hưởng nặng nề, nhu cầu cấp thiết hiện tại người dân mong muốn được hỗ trợ cũng không giống nhau hoàn toàn. Quả thực, chỉ có chính quyền địa phương mới biết rõ nhất trong xã có bao nhiêu gia đình bị ảnh hưởng, người dân nơi đó cần gì lúc này. Không có sự điều phối từ địa phương thì tình trạng thiếu mà thừa chắc chắn sẽ xảy ra. Mọi tấm lòng hướng về bà con vùng bão lũ đều thơm thảo. Thế nhưng điều đó càng ý nghĩa hơn khi được trao đúng người, đúng nơi!